Ακουστική περιγραφή του έργου

Ντέννις Όππενχαιμ, Εγκέφαλος, 1984
Το έργο Εγκέφαλος του Ντέννις Οππενχαημ και ακριβώς μπροστά του σε ένα βάθρο είναι τοποθετημένο το απτικό βοήθημα του έργου. Το απτικό βοήθημα είναι το ένα τρίτο του πρωτότυπου έργου σε μέγεθος και έχει δημιουργηθεί με την τεχνολογία της τρισδιάστατης εκτύπωσης σε λευκό πλαστικό. Στην ανώτερη φέτα του κεφαλιού έχει τοποθετηθεί μια φέτα ξύλου ώστε να παραπέμπει το υλικό του πρωτότυπου έργου. Επίσης, μια μπάλα από καθρέπτες έχει τοποθετηθεί στο κέντρο της κενής κεφαλής ώστε ο επισκέπτης να είναι σε θέση να ψηλαφίσει το σύνολο του έργου και να εξάγει τις δικές του εντυπώσεις από την επαφή του με το απτικό βοήθημα. Στην μπροστινή πλευρά του βάθρου υπάρχει λεζάντα που φέρει πληροφορίες σε μεγαλογράμματη γραφή και τη μεταγραφή τους σε ελληνική μπραιγ γραφή ενώ στην άνω δεξιά γωνία υπάρχει QR κωδικός ώστε οι επισκέπτες σκανάρωντας με τα κινητά τους τηλέφωνα να είναι σε θέση να ακούσουν την περιγραφή του έργου.
Το έργο Εγκέφαλος του Ντέννις Οππενχαημ και ακριβώς μπροστά του σε ένα βάθρο είναι τοποθετημένο το απτικό βοήθημα του έργου. Το απτικό βοήθημα είναι το ένα τρίτο του πρωτότυπου έργου σε μέγεθος και έχει δημιουργηθεί με την τεχνολογία της τρισδιάστατης εκτύπωσης σε λευκό πλαστικό. Στην ανώτερη φέτα του κεφαλιού έχει τοποθετηθεί μια φέτα ξύλου ώστε να παραπέμπει το υλικό του πρωτότυπου έργου. Επίσης, μια μπάλα από καθρέπτες έχει τοποθετηθεί στο κέντρο της κενής κεφαλής ώστε ο επισκέπτης να είναι σε θέση να ψηλαφίσει το σύνολο του έργου και να εξάγει τις δικές του εντυπώσεις από την επαφή του με το απτικό βοήθημα. Στην μπροστινή πλευρά του βάθρου υπάρχει λεζάντα που φέρει πληροφορίες σε μεγαλογράμματη γραφή και τη μεταγραφή τους σε ελληνική μπραιγ γραφή ενώ στην άνω δεξιά γωνία υπάρχει QR κωδικός ώστε οι επισκέπτες σκανάρωντας με τα κινητά τους τηλέφωνα να είναι σε θέση να ακούσουν την περιγραφή του έργου.

Ντέννις Όππενχαϊμ, Εγκέφαλος, 1984

Ξύλο, καθρέπτης, 60 x 48 εκ. διαμ.

Δωρεά Αλέξανδρου Ιόλα στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (1984)

MOMus – Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Περιγραφή του Έργου

Το έργο «Εγκέφαλος» δημιουργήθηκε το 1984 από τον Αμερικανό καλλιτέχνη Ντένις Όππενχαϊμ και είναι ένα γλυπτό που αποτελείται από ξύλο σε συνδυασμό με ένα πραγματικό αντικείμενο. Το έργο αναπαριστά ένα ανθρώπινο κεφάλι από το σημείο του μετώπου μέχρι το λαιμό και αποδίδεται χωρισμένο σε οριζόντιες τομές τοποθετημένες σε απόσταση μεταξύ τους. Στο εσωτερικό του κεφαλιού, που είναι κενό, αιωρείται μια μπάλα από καθρέφτες, ένα αντικείμενο που συνήθως συναντάται σε χώρους διασκέδασης και στο συγκεκριμένο έργο περιστρέφεται από ένα ηλεκτρικό μοτέρ, δημιουργώντας ένα εφέ περιστρεφόμενου φωτός.

Το κεφάλι αποτελείται από δεκαπέντε λεπτές φέτες ξύλου, που έχουν τοποθετηθεί σε απόσταση η μια πάνω από την άλλη δημιουργώντας εναλλαγή ανάμεσα σε κενά και συμπαγή μέρη. Οι δεκαπέντε ξύλινες φέτες που σχηματίζουν το κεφάλι στηρίζονται σε τέσσερις κάθετους ξύλινους άξονες. Ο άξονας που βρίσκεται μπροστά περιγράφει στοιχεία του προσώπου, όπως τη μύτη, το στόμα και το λαιμό, ο πλαϊνός άξονας περιγράφει το σχήμα των αυτιών καταλήγοντας στο λαιμό και ο πίσω άξονας αποδίδει το ωοειδές σχήμα του κρανίου. Στο εσωτερικό του κεφαλιού ίπταται η μπάλα με καθρέφτες που συγκρατείται στον αέρα από μια «αόρατη» πετονιά και περιστρέφεται δεξιόστροφα. Το ένα τρίτο της μπάλας αιωρείται στο κέντρο του κεφαλιού ενώ τα δύο τρίτα της μπάλας εξέχουν πάνω από το όριο του μετώπου.

Μέσα από τη χρήση του ξύλου και του καθρέφτη στο γλυπτό, ο καλλιτέχνης κάνει αναφορά στην ίδια τη λειτουργία του εγκεφάλου. Η μπάλα που αιωρείται μέσα στο κεφάλι συμβολίζει το νου και τη λειτουργία του, ως όργανο που δέχεται τις πληροφορίες, τις επεξεργάζεται και τις διαχέει. Με ανάλογο τρόπο που ο εγκέφαλος λαμβάνει τα ερεθίσματα, το φως χτυπάει πάνω στις μικρές τετραγωνισμένες επιφάνειες του καθρέφτη και αντανακλάται δημιουργώντας πολλαπλές διαδοχικές λάμψεις.

Πληροφορίες για τον καλλιτέχνη

Ο Ντένις Όππενχαϊμ γεννήθηκε στην Ουάσιγκτον το 1938 και στην καλλιτεχνική του διαδρομή ασχολήθηκε με διαφορετικά εκφραστικά μέσα ανάμεσα στο οποία η γλυπτική, το φωτομοντάζ, η περφόρμανς, οι εγκαταστάσεις και οι παρεμβάσεις στο φυσικό τοπίο. Στο έργο «Εγκέφαλος» αποδίδει με φαντασία την ένταση της ανθρώπινης δημιουργικότητας κατά τη στιγμή της εσωτερικής διεργασίας που οδηγεί από τη σύλληψη της ιδέας στην καλλιτεχνική δημιουργία. Αυτό που τον απασχολεί είναι η αναζήτηση της πρόθεσης που ορίζει την καλλιτεχνική πράξη και την ανάγνωση των εγκεφαλικών ερεθισμάτων που κατευθύνουν τη δημιουργικότητά του. Ολόκληρο το έργο του είναι η έκφραση του προσωπικού του προβληματισμού γύρω από τον ρόλο της τέχνης και των ορίων της, τον ρόλο του καλλιτέχνη και της επικοινωνίας του με το κοινό.